Kompresörler, endüstriyel üretim tesislerinden küçük atölyelere kadar birçok alanda enerji verimliliğini artıran önemli makinelerdir. Bu sistemlerin uzun ömürlü, sessiz ve verimli çalışabilmesi için kullanılan yağın türü büyük önem taşır. Kompresör yağı; sürtünmeyi azaltır, aşınmayı önler, ısıyı dengeler ve iç mekanizmanın temiz kalmasını sağlar.

Ancak her kompresör tipi için kullanılacak yağ farklıdır. Vidalı kompresörlerde daha düşük viskoziteli ve sentetik özellikli yağlar tercih edilirken, pistonlu kompresörlerde genellikle daha yüksek numaralı yağlar kullanılır. Bu yazıda, kompresörlerde doğru yağ seçiminin nasıl yapılması gerektiğini adım adım ele alıyoruz.

Vidalı Kompresörlerde Hangi Yağ Kullanılır?

Vidalı kompresörler genellikle fabrika üretim hatlarında ve endüstriyel tesislerde kesintisiz hava hattı sağlamak amacıyla kullanılır. Bu tip kompresörler yüksek sıcaklıkta ve uzun süreli çalıştığı için, kullanılan yağın ısıya dayanıklı ve oksidasyona karşı dirençli olması gerekir.

Vidalı kompresörlerde genellikle ISO VG 46 veya ISO VG 68 sınıfı sentetik yağlar tercih edilir. Bu yağlar, yüksek sıcaklıklarda akışkanlığını koruyarak sistemin metal yüzeylerinde koruyucu bir film tabakası oluşturur. Böylece sürtünme azalır, enerji verimliliği artar ve kompresörün bakım aralıkları uzar.

Ayrıca, fabrika ortamlarında 24 saat çalışan vidalı kompresörlerde tam sentetik (PAO veya ester bazlı) yağların kullanılması önerilir. Bu yağlar:

• Yüksek basınç ve sıcaklığa karşı dayanıklıdır,
• Köpürme ve tortu oluşumunu önler,
• Soğuk havalarda kolay ilk çalıştırma sağlar.

Kısacası, vidalı kompresörlerde yağ seçimi yaparken sadece viskozite değil, aynı zamanda yağın kimyasal dayanıklılığı ve üretim ortamına uygunluğu da dikkate alınmalıdır.

Pistonlu Kompresörlerde Hangi Yağ Kullanılır?

Pistonlu kompresörler genellikle atölyelerde, bakım servislerinde ve küçük ölçekli işletmelerde tercih edilir. Bu sistemlerde yağın temel görevi, piston halkaları ile silindir yüzeyleri arasında sürtünmeyi azaltmak ve metal aşınmasını önlemektir.

Pistonlu kompresörlerde kullanılan yağ, yüksek sıcaklığa dayanıklı ve nem tutmayan bir yapıda olmalıdır. Bu tip kompresörlerde yaygın olarak ISO VG 100 veya SAE 30 sınıfı yağlar tercih edilir.

Bu yağlar:

• Piston yüzeylerinde koruyucu tabaka oluşturarak aşınmayı azaltır,
• Yağ yanmasını ve kararmayı önler,
• Sıkıştırma verimliliğini artırır.

Eğer kompresör gıda üretimi yapılan bir fabrikada kullanılıyorsa, NSF H1 sertifikalı gıda uyumlu yağlar tercih edilmelidir. Bu yağlar, gıda ile teması olası ortamlarda insan sağlığına zarar vermez.

Ayrıca kompresör uzun süre çalıştırılmayacaksa, oksidasyon önleyici katkı içeren yağlar kullanılmalı ve depo süresi boyunca sistem temiz tutulmalıdır.

Kompresörlerde Kaç Numara Yağ Kullanılır?

Kompresör yağı numarası, yağın viskozite (akışkanlık) değerini belirtir. Bu değer, yağın sıcaklık değişimlerine karşı ne kadar akışkan kalabildiğini gösterir.
Her kompresör tipi için uygun yağ numarası farklıdır:

Yağ seçimi yapılırken şu üç kritere mutlaka dikkat edilmelidir:

1. Kompresör tipi: Vidalı, pistonlu veya santrifüj.
2. Çalışma koşulları: Ortam sıcaklığı, nem oranı ve kullanım sıklığı.
3. Üretici önerisi: Her kompresör markası farklı viskozite değerleri önerebilir.

Yanlış yağ seçimi, sızdırmazlık sorunlarına, enerji kaybına ve iç mekanizmada erken aşınmaya neden olabilir.
Bu nedenle her bakım döneminde, yağın durumu ve viskozite değeri mutlaka kontrol edilmelidir.
Genel olarak kompresör yağlarının 1000 ila 2000 çalışma saati arasında değiştirilmesi önerilir. Bu süre, kompresörün kullanım sıklığına, ortam sıcaklığına ve kullanılan yağın tipine göre değişebilir.

Kompresörlerde doğru yağ seçimi, makinenin ömrünü uzatır, bakım maliyetlerini düşürür ve enerji verimliliğini artırır.
Fabrikalar ve üretim tesisleri için bu detay, görünmeyen ama performansı doğrudan etkileyen kritik bir faktördür.

Vidalı veya pistonlu fark etmeksizin, üretici tavsiyelerine uygun sentetik yağlar kullanmak ve düzenli bakım yapmak, kompresörlerin uzun yıllar sorunsuz çalışmasını sağlar.